Любанскі строй

Строй бытаваў ў канцы XIX – пачатку XX стагоддзя на памежжы Цэнтральнай Беларусі і Усходняга Палесся, у межах цяперашняга Любанскага раёна Мінскай вобласці. Атрымаў назву ад мястэчка Любань (цяпер горад). Паказаныя строі сабраны з розных населеных пунктаў рэгіёна. У рэгіёне бытавала асаблівая традыцыя ткання паясоў, калі снуецца «парамі» (нітак асновы), а тчэцца «троечкамі». Іншай адметнасцю мясцовага строю ёсць галаўныя ўборы замужніх жанчын, якія ствараліся з чапца, наміткі, а таксама некалькіх хустак

Святочны строй замужняй жанчыны старэйшага веку
(вёскі Обчын, Рачэнь)

Паказаны святочны строй замужняй жанчыны старэйшага веку ўключае ільняную кашулю з кужэльнага палатна, якая паходзіць з мястэчка Урэчча (цяпер гарадскі пасёлак). Гэта абрадавая кашуля «дадольніца» (доўгая кашуля) традыцыйнага строю з палікамі. Рукавы выкраены з наміткі такім чынам, каб тканыя арнаментаваныя палоскі былі па нізе рукава, ён жа ўстаўляецца пад руку на месца ластавіцы. Палікі не маюць арнаменту праз абрадавую чысціню. У кашулі прамы адкладны каўнер. На кашулю апрануты чырвоны гарсэт прыталенага крою з вёскі Закальное, пашыты з мануфактурных тканін. Спераду двухполкавы хвартух з вёскі Ку́ценка, пашыты з даматканага ільнянога палатна. Хвартух багата ўпрыгожаны арнаментам, некалькімі відамі вышыўкі: крыжык, козлік, лікавая гладзь, процяг, сцябельчаты і паддзёвачны шыўкі. Строй мае ваўняны ў дзве полкі андарак з вёскі Арлёва, скроены папярок, пашыты з клятчатай даматканкі. Андарак сабраны на поясе ў дробныя складачкі і ўвесь запрасаваны ў нешырокія складкі. Адзенне падперазалі поясам, вытканым з ільняных і ваўняных нітак на ніту мясцовым спосабам, у паказаным строі пояс з вёскі Рачэнь (цяпер аграгарадок). Строй мае адметны мясцовы галаўны ўбор, які складаецца з чапца, наміткі, і некалькіх хустак. Чапец круглы, вязаны шыдэлкам з дамапрадзеных ільняных нітак, надзеты на сабраныя валасы. Ільняная намітка з вёскі Азломль надзета на чапец, аздоблена тканым рамбічным арнаментам, мае краявую мярэжку і вязаныя мохрыкі, завіта летнім спосабам нашэння. Шыю ўпрыгожваюць пацеркі, а таксама чырвоныя атласныя істужкі паверх каўняра кашулі. На нагах чорныя скураныя баціначкі-шнуроўкі.

Святочны строй маладой дзяўчыны на выданні

Святочны строй маладой дзяўчыны на выданні мае ільняную кашулю паліковагага крою з даматканага палатна, упрыгожаную вышытым процягам арнаментам па паліках, манжэтах і версе рукава. Каўнер-стойка ўпрыгожаны брыжамі – «наплюсованы» ў складачкі. Кашуля паходзіць з вёскі Рачэнь. На кашулю апрануты блакітны гарсэт прыталенага крою з вёскі Пласток, пашыты з мануфактурных тканін, аздоблены стужкамі і карункамі. Спераду двухполкавы фартух з ільнянога даматканага палатна, упрыгожаны вышытым процягам арнаментам і рошвай з ільняных нітак. Фартух паходзіць з вёскі Зялёнкі. Строй уключае андарак з вёскі Обчын, выкананы як і ў строі замужняй жанчыны. Адзенне падперазана ваўняным поясам з вёскі Закальное, сатканым на ніту традыцыйным мясцовым спосабам. На галаве скі́ндачка – галаўны ўбор незамужніх дзяўчат, упрыгожана геаметрычным арнаментам і махрой. На шыі пацеркі і чырвоныя істужкі. На нагах чорныя скураныя баціначкі-шнуроўкі.

Святочны строй дзяўчыны-падлетка (вёска Обчын)

Святочны строй дзяўчыны-падлетка ўключае ільняную кашулю на гестцы, пашытую з даматканага палатна, аздобленую аплікацыяй з мануфактурнага белага паркалю па маніжцы, манжэтах, гестцы. Ёсць каўнер-стойка. Кашуля паходзіць з вёскі Убіба́чкі (цяпер Калінаўка). На кашулі мясцовае наплечнае адзенне калы́шка, пашытае з двух кавалкаў ваўнянай даматканкі, на лямках. Даматканка як на калышцы выкарыстоўвалася і для пашыву андаракоў, таму часта дзяўчатам шылі калышкі са старых андаракоў бабуль. Адзенне падперазалі поясам, сатканым мясцовым спосабам на ніту. На галаве хустачка, завязаная «ў павязку». Шыя ўпрыгожана ні́зкай з штучных камянёў. На нагах плеценыя з нітак лапці. Такія лапці плялі шыдэлкам з тоўстых пяньковых нітак ці з сасновага кораня. Калышка, пояс і лапці ў паказаным строі паходзяць з вёскі Обчын.

Святочны строй хлопца-падлетка (вёска Рачэнь)

Святочны строй хлопца-падлетка вёскі Рачэнь мае ільняную кашулю з кужэльнага палатна, тунікападобнага крою з каўняром-стойкай. Кашуля на манішцы і з падаплёкай (устаўка для большай носкасці на плячах), упрыгожана вышыўкай крыжыкам на манішцы, каўняры, манжэтах. Кашуля падперазалася тканым на ніту мясцовым поясам. На кашулю апраналася камізэлька з мануфактурных тканін. Ніжэй за пояс палатняныя нагавіцы «ў два наўскосныя кліны», на нагах скураныя мануфактурныя боты. Галаўны ўбор «карту́з», сшыты з плеценых саламяных палосак, якія маюць мясцовую назву «зубаткі».